Mapuche editar

nagün
pronunciación (AFI) [naˈɣɨn]
[naˈɰɨn]
grafías alternativas naqvn1naqün2

Etimología editar

De nag y el sufijo -ün

Verbo editar

1
Bajar, descender.

Conjugación editar

Raíz: nag-
Formas no finitas
-n -lu -am
nagün naglu nagam
-n con negación -lu con negación -am con negación
nagnun nagnulu nagnuam
-wma -el -yüm
naguma nagel nagyüm
-wma con negación -el con negación -yüm con negación
nagnuwma nagnuel nagnuyüm
Formas finitas
número singular dual plural
persona primera segunda tercera primera segunda tercera primera segunda tercera
Modo real iñche eymi fey iñchiw eymu fey engu* iñchiñ eymün fey engün*
No futuro Afirmativo nagün nagimi nagi nagiyu nagimu nagi engu, nagingu nagiñ nagimün nagi engün, nagingün
Negativo naglan naglaymi naglay naglayu naglaymu naglay engu, naglayngu naglaiñ naglaymün naglay engün, naglayngün
Futuro Afirmativo nagan nagaymi nagay nagayu nagaymu nagay engu, nagayngu nagaiñ nagaymün nagay engün, nagayngün
Negativo naglayan naglayaymi naglayay naglayayu naglayaymu naglayay engu, naglayayngu naglayaiñ naglayaymün naglayay engün, naglayayngün
Modo hipotético iñche eymi fey iñchiw eymu fey engu* iñchiñ eymün fey engün*
No futuro Afirmativo nagli nagülmi nagle nagliyu nagülmu nagle engu, nagleyengu nagliyiñ nagülmün nagle engün, nagleyengün
Negativo nagnuli nagnulmi nagnule nagnuliyu nagnulmu nagnule engu, nagnuleyengu nagnuliyiñ nagnulmün nagnule engün, nagnuleyengün
Futuro Afirmativo nagali nagalmi nagale nagaliyu nagalmu nagale engu, nagaleyengu nagaliyiñ nagalmün nagale engün, nagaleyengün
Negativo nagnuali nagnualmi nagnuale nagnualiyu nagnualmu nagnuale engu, nagnualeyengu nagnualiñ nagnualmün nagnuale engün, nagnualeyengün
Modo volitivo iñche eymi fey iñchiw eymu fey engu* iñchiñ eymün fey engün*
Afirmativo nagchi nagnge nagpe nagayu nagmu nagpe engu, nagpeyengu nagaiñ nagmün nagpe engün, nagpeyengün
Negativo nagkilchi, nagkinulchi, nagkili nagkilnge, nagkinulnge, nagkilmi nagkilpe, nagkinulpe, nagkile nagkiliyu, nagkinuliyu, naglayayu nagkilmu, nagkinulmu nagkilpe engu, nagkilpeyengu, nagkinulpe engu, nagkinulpey nagkiliyiñ, nagkinuliyiñ, naglayaiñ nagkilmün, nagkinulmün nagkilpe engün, nagkilpeyengün, nagkinulpe engün, nagkinulpeyengün
* También se usan fey y sus conjugaciones

Referencias y notas editar

  1. grafemario Raguileo
  2. grafemario Azümchefe