Mapuche (Alfabeto Unificado)

editar
wadkümün
pronunciación (AFI) [waθ.kəˈmɨn]
[wað.kəˈmɨn]
grafías alternativas wazkümün[1]wazkvmvn[2]

Etimología

editar

De wadkün ("hervir") y el sufijo -m

Verbo transitivo

editar
1
Hervir, hacer que algo hierva.

Conjugación

editar


Raíz: wadküm-
Formas personales
número singular dual plural
persona primera segunda tercera primera segunda tercera primera segunda tercera
Modo real iñche eymi fey iñchiw eymu fey engu* iñchiñ eymün fey engün*
Tiempos Presente Afirmativo wadkümün wadkümimi wadkümi wadkümiyu wadkümimu wadkümi engu, wadkümingu wadkümiyiñ wadkümimün wadkümi engün, wadkümingün
Negativo wadkümlan wadkümlaymi wadkümlay wadkümlayu wadkümlaymu wadkümlay engu, wadkümlayngu wadkümlaiñ wadkümlaymün wadkümlay engün, wadkümlayngün
Pasado no vigente Afirmativo wadkümfun wadkümfuymi wadkümfuy wadkümfuyu wadkümfuymu wadkümfuy engu, wadkümfuyngu wadkümfuiñ wadkümfuymün wadkümfuy engün, wadkümfuyngün
Negativo wadkümlafun wadkümlafuymi wadkümlafuy wadkümlafuyu wadkümlafuymu wadkümlafuy engu, wadkümlafuyngu wadkümlafuiñ wadkümlafuymün wadkümlafuy engün, wadkümlafuyngün
Futuro Afirmativo wadküman wadkümaymi wadkümay wadkümayu wadkümaymu wadkümay engu, wadkümayngu wadkümaiñ wadkümaymün wadkümay engün, wadkümayngün
Negativo wadkümlayan wadkümlayaymi wadkümlayay wadkümlayayu wadkümlayaymu wadkümlayay engu, wadkümlayayngu wadkümlayaiñ wadkümlayaymün wadkümlayay engün, wadkümlayayngün
Condicional Afirmativo wadkümafun wadkümafuymi wadkümafuy wadkümafuyu wadkümafuymu wadkümafuy engu, wadkümafuyngu wadkümafuiñ wadkümafuymün wadkümafuy engün, wadkümafuyngün
Negativo wadkümlayafun wadkümlayafuymi wadkümlayafuy wadkümlayafuyu wadkümlayafuymu wadkümlayafuy engu, wadkümlayafuyngu wadkümlayafuiñ wadkümlayafuymün wadkümlayafuy engün, wadkümlayafuyngün
Modo hipotético iñche eymi fey iñchiw eymu fey engu* iñchiñ eymün fey engün*
Tiempos Presente Afirmativo wadkümli wadkümülmi wadkümle wadkümliyu wadkümülmu wadkümle engu, wadkümleyengu wadkümliyiñ wadkümülmün wadkümle engün, wadkümleyengün
Negativo wadkümnuli wadkümnulmi wadkümnule wadkümnuliyu wadkümnulmu wadkümnule engu, wadkümnuleyengu wadkümnuliyiñ wadkümnulmün wadkümnule engün, wadkümnuleyengün
Pasado no vigente Afirmativo wadkümfuli wadkümfulmi wadkümfule wadkümfuliyu wadkümfulmu wadkümfule engu, wadkümfuleyengu wadkümfuliñ wadkümfulmün wadkümfule engün, wadkümfuleyengün
Negativo wadkümnufuli wadkümnufulmi wadkümnufule wadkümnufuliyu wadkümnufulmu wadkümnufule engu, wadkümnufuleyengu wadkümnufuliñ wadkümnufulmün wadkümnufule engün, wadkümnufuleyengün
Futuro Afirmativo wadkümali wadkümalmi wadkümale wadkümaliyu wadkümalmu wadkümale engu, wadkümaleyengu wadkümaliñ wadkümalmün wadkümale engün, wadkümaleyengün
Negativo wadkümnuali wadkümnualmi wadkümnuale wadkümnualiyu wadkümnualmu wadkümnuale engu, wadkümnualeyengu wadkümnualiñ wadkümnualmün wadkümnuale engün, wadkümnualeyengün
Modo volitivo iñche eymi fey iñchiw eymu fey engu* iñchiñ eymün fey engün*
Tiempo Presente Afirmativo wadkümchi wadkümnge wadkümpe wadkümayu wadkümmu wadkümpe engu, wadkümpeyengu wadkümyaiñ wadkümmün wadkümpe engün, wadkümpeyengün
Negativo wadkümkilchi, wadkümkinulchi, wadkümkili wadkümkilnge, wadkümkinulnge wadkümkilpe, wadkümkinulpe wadkümkiliyu, wadkümkinuliyu, wadkümlayayu wadkümkilmu, wadkümkinulmu wadkümkilpe engu, wadkümkilpeyengu, wadkümkinulpe engu, wadkümkinulpeyengu wadkümkiliyiñ, wadkümkinuliyiñ, wadkümlayaiñ wadkümkilmün, wadkümkinulmün wadkümkilpe engün, wadkümkilpeyengün, wadkümkinulpe engün wadkümkinulpeyengün

* También se usan fey y sus conjugaciones


Referencias y notas

editar
  1. grafemario Azümchefe
  2. grafemario Raguileo