ḻangümün
Parte de la Lista Swadesh.
ḻangümün | |
pronunciación (AFI) | [ļa.ŋəˈmɨn] [la.ŋəˈmɨn] |
grafías alternativas | bagvmvn[1], lhagümün[2] |
Etimología
editarDe ḻan ("morir") y el sufijo -üm, con cambio de la raíz verbal.
Verbo transitivo
editarConjugación
editarFormas no finitas | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
-n | -lu | -am | ||||||||
ḻangümün | ḻangümlu | ḻangümam | ||||||||
-n con negación | -lu con negación | -am con negación | ||||||||
ḻangümnun | ḻangümnulu | ḻangümnuam | ||||||||
-wma | -el | -yüm | ||||||||
ḻangümuma | ḻangümel | ḻangümyüm | ||||||||
-wma con negación | -el con negación | -yüm con negación | ||||||||
ḻangümnuwma | ḻangümnuel | ḻangümnuyüm | ||||||||
Formas finitas | ||||||||||
número | singular | dual | plural | |||||||
persona | primera | segunda | tercera | primera | segunda | tercera | primera | segunda | tercera | |
Modo real | iñche | eymi | fey | iñchiw | eymu | fey engu* | iñchiñ | eymün | fey engün* | |
No futuro | Afirmativo | ḻangümün | ḻangümimi | ḻangümi | ḻangümiyu | ḻangümimu | ḻangümi engu, ḻangümingu | ḻangümiñ | ḻangümimün | ḻangümi engün, ḻangümingün |
Negativo | ḻangümlan | ḻangümlaymi | ḻangümlay | ḻangümlayu | ḻangümlaymu | ḻangümlay engu, ḻangümlayngu | ḻangümlaiñ | ḻangümlaymün | ḻangümlay engün, ḻangümlayngün | |
Futuro | Afirmativo | ḻangüman | ḻangümaymi | ḻangümay | ḻangümayu | ḻangümaymu | ḻangümay engu, ḻangümayngu | ḻangümaiñ | ḻangümaymün | ḻangümay engün, ḻangümayngün |
Negativo | ḻangümlayan | ḻangümlayaymi | ḻangümlayay | ḻangümlayayu | ḻangümlayaymu | ḻangümlayay engu, ḻangümlayayngu | ḻangümlayaiñ | ḻangümlayaymün | ḻangümlayay engün, ḻangümlayayngün | |
Modo hipotético | iñche | eymi | fey | iñchiw | eymu | fey engu* | iñchiñ | eymün | fey engün* | |
No futuro | Afirmativo | ḻangümli | ḻangümülmi | ḻangümle | ḻangümliyu | ḻangümülmu | ḻangümle engu, ḻangümleyengu | ḻangümliyiñ | ḻangümülmün | ḻangümle engün, ḻangümleyengün |
Negativo | ḻangümnuli | ḻangümnulmi | ḻangümnule | ḻangümnuliyu | ḻangümnulmu | ḻangümnule engu, ḻangümnuleyengu | ḻangümnuliyiñ | ḻangümnulmün | ḻangümnule engün, ḻangümnuleyengün | |
Futuro | Afirmativo | ḻangümali | ḻangümalmi | ḻangümale | ḻangümaliyu | ḻangümalmu | ḻangümale engu, ḻangümaleyengu | ḻangümaliyiñ | ḻangümalmün | ḻangümale engün, ḻangümaleyengün |
Negativo | ḻangümnuali | ḻangümnualmi | ḻangümnuale | ḻangümnualiyu | ḻangümnualmu | ḻangümnuale engu, ḻangümnualeyengu | ḻangümnualiñ | ḻangümnualmün | ḻangümnuale engün, ḻangümnualeyengün | |
Modo volitivo | iñche | eymi | fey | iñchiw | eymu | fey engu* | iñchiñ | eymün | fey engün* | |
Afirmativo | ḻangümchi | ḻangümnge | ḻangümpe | ḻangümayu | ḻangümmu | ḻangümpe engu, ḻangümpeyengu | ḻangümaiñ | ḻangümmün | ḻangümpe engün, ḻangümpeyengün | |
Negativo | ḻangümkilchi, ḻangümkinulchi, ḻangümkili | ḻangümkilnge, ḻangümkinulnge, ḻangümkilmi | ḻangümkilpe, ḻangümkinulpe, ḻangümkile | ḻangümkiliyu, ḻangümkinuliyu, ḻangümlayayu | ḻangümkilmu, ḻangümkinulmu | ḻangümkilpe engu, ḻangümkilpeyengu, ḻangümkinulpe engu, ḻangümkinulpey | ḻangümkiliyiñ, ḻangümkinuliyiñ, ḻangümlayaiñ | ḻangümkilmün, ḻangümkinulmün | ḻangümkilpe engün, ḻangümkilpeyengün, ḻangümkinulpe engün, ḻangümkinulpeyengün | |
* También se usan fey y sus conjugaciones |