morir
morir | |
pronunciación (AFI) | [moˈɾiɾ] ⓘ |
silabación | mo-rir |
acentuación | aguda |
longitud silábica | bisílaba |
rima | iɾ |
Etimología 1
editarDel latín mori.
Verbo intransitivo
editar- 1
- Llegar al fin de la vida propia. Dejar de estar vivo.
- 2
- Llegar un proceso a su conclusión.
- 3
- Popularmente, estropearse algo de tal manera que no puede ofrecer ningún uso útil, especialmente cuando es de forma irreparable.
- Uso: coloquial, se emplea más como pronominal.
- Ejemplo: Se ha muerto el ordenador.
- 4
- Dicho de una empresa, dejar de operar definitivamente ya sea por quiebra o por sanciones.[1]
- Uso: coloquial, se emplea también como pronominal.
- 5
- Dicho de un grupo o asociación, disolverse irremediablemente.[1]
- Uso: coloquial, se emplea también como pronominal.
- 6
- Amar a alguna persona o cosa en exceso.[1]
- Uso: se emplea también como pronominal.
- Ejemplo: En esos tiempos, me moría por querer estar a su lado.
Verbo transitivo
editarLocuciones
editarLocuciones con «morir» [▲▼]
Conjugación
editarConjugación de morir paradigmas: morir, dormir (irregular) [▲▼]
Formas no personales (verboides) | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Infinitivo | morir | haber muerto | |||||
Gerundio | muriendo | habiendo muerto | |||||
Participio | muerto | ||||||
Formas personales | |||||||
Modo indicativo | |||||||
yo | tú | vos | él, ella, usted | nosotros | vosotros | ustedes, ellos | |
Presente | yo muero | tú mueres | vos morís | él, ella, usted muere | nosotros morimos | vosotros morís | ustedes, ellos mueren |
Pretérito imperfecto | yo moría | tú morías | vos morías | él, ella, usted moría | nosotros moríamos | vosotros moríais | ustedes, ellos morían |
Pretérito perfecto | yo morí | tú moriste | vos moriste | él, ella, usted murió | nosotros morimos | vosotros moristeis | ustedes, ellos murieron |
Pretérito pluscuamperfecto | yo había muerto | tú habías muerto | vos habías muerto | él, ella, usted había muerto | nosotros habíamos muerto | vosotros habíais muerto | ustedes, ellos habían muerto |
Pretérito perfecto compuesto | yo he muerto | tú has muerto | vos has muerto | él, ella, usted ha muerto | nosotros hemos muerto | vosotros habéis muerto | ustedes, ellos han muerto |
Futuro | yo moriré | tú morirás | vos morirás | él, ella, usted morirá | nosotros moriremos | vosotros moriréis | ustedes, ellos morirán |
Futuro compuesto | yo habré muerto | tú habrás muerto | vos habrás muerto | él, ella, usted habrá muerto | nosotros habremos muerto | vosotros habréis muerto | ustedes, ellos habrán muerto |
Pretérito anterior† | yo hube muerto | tú hubiste muerto | vos hubiste muerto | él, ella, usted hubo muerto | nosotros hubimos muerto | vosotros hubisteis muerto | ustedes, ellos hubieron muerto |
Modo condicional | |||||||
yo | tú | vos | él, ella, usted | nosotros | vosotros | ustedes, ellos | |
Condicional simple | yo moriría | tú morirías | vos morirías | él, ella, usted moriría | nosotros moriríamos | vosotros moriríais | ustedes, ellos morirían |
Condicional compuesto | yo habría muerto | tú habrías muerto | vos habrías muerto | él, ella, usted habría muerto | nosotros habríamos muerto | vosotros habríais muerto | ustedes, ellos habrían muerto |
Modo subjuntivo | |||||||
que yo | que tú | que vos | que él, que ella, que usted | que nosotros | que vosotros | que ustedes, que ellos | |
Presente | que yo muera | que tú mueras | que vos mueras, murás | que él, que ella, que usted muera | que nosotros muramos | que vosotros muráis | que ustedes, que ellos mueran |
Pretérito imperfecto | que yo muriera, muriese | que tú murieras, murieses | que vos murieras, murieses | que él, que ella, que usted muriera, muriese | que nosotros muriéramos, muriésemos | que vosotros murierais, murieseis | que ustedes, que ellos murieran, muriesen |
Pretérito perfecto | que yo haya muerto | que tú hayas muerto | que vos hayas muerto | que él, que ella, que usted haya muerto | que nosotros hayamos muerto | que vosotros hayáis muerto | que ustedes, que ellos hayan muerto |
Pretérito pluscuamperfecto | que yo hubiera muerto, hubiese muerto | que tú hubieras muerto, hubieses muerto | que vos hubieras muerto, hubieses muerto | que él, que ella, que usted hubiera muerto, hubiese muerto | que nosotros hubiéramos muerto, hubiésemos muerto | que vosotros hubierais muerto, hubieseis muerto | que ustedes, que ellos hubieran muerto, hubiesen muerto |
Futuro† | que yo muriere | que tú murieres | que vos murieres | que él, que ella, que usted muriere | que nosotros muriéremos | que vosotros muriereis | que ustedes, que ellos murieren |
Futuro compuesto† | que yo hubiere muerto | que tú hubieres muerto | que vos hubieres muerto | que él, que ella, que usted hubiere muerto | que nosotros hubiéremos muerto | que vosotros hubiereis muerto | que ustedes, que ellos hubieren muerto |
Modo imperativo | |||||||
― | (tú) | (vos) | (usted) | (nosotros) | (vosotros) | (ustedes) | |
Presente | ― | (tú) muere | (vos) morí | (usted) muera | (nosotros) muramos | (vosotros) morid | (ustedes) mueran |
Leyenda: † arcaico, x no normativo, PART se usa más como participio, ADJ se usa más como adjetivo, ■ cambio ortográfico, ■ irregularidad | |||||||
Véase también
editarTraducciones
editarTraducciones [▲▼]
- Afrikáans: sterf? (af)
- Ainu: イサㇺ? (ain); イシャㇺ (ain)
- Alemán: [1] sterben (de)
- Allentiac: [1] lpuxapnen (sai-all)
- Asturiano: [1] morrer (ast)
- Azerí: [1] ölmək (az)
- Búlgaro: умирам (bg); умра? (bg)
- Catalán: [1] morir (ca)
- Chino: 死? (zh); 死亡 (zh)
- Danés: [1] dø (da)
- Esloveno: [1] umirati (sl)
- Esperanto: [1] morti (eo)
- Feroés: doyggja? (fo)
- Finés: kuolla? (fi)
- Francés: [1] mourir (fr)
- Frisón: deagean? (fy); ferstjerre (fy); stjerre (fy)
- Griego: [1] πεθαίνω (el)
- Gǀwi: ǁoː (gwj)
- Hebreo antiguo: מות? (hbo)
- Ido: mortar? (io)
- Inglés: [1] die (en); [1] expire (en); [1] pass away (en) (eufemismo)
- Inglés antiguo: acwelan? (ang); sweltan (ang)
- Italiano: morire? (it)
- Japonés: [1] 死ぬ (ja); しぬ (ja) “shinu”
- Latín: mori? (la)
- Mapuche: [1] ḻan (arn); [2] afün (arn)
- Maya yucateco: kíimil? (yua)
- Neerlandés: doodgaan? (nl); overlijden (nl); sterven (nl); verscheiden (nl); versmachten (nl)
- Papiamento: fayesé? (pap); muri (pap)
- Polaco: umierać? (pl)
- Portugués: [1] falecer (pt); [2] morrer (pt)
- Ruandés: pfa? (rw) (gupfa)
- Rumano: muri? (ro)
- Sranan tongo: dede? (srn); kraperi (srn)
- Sueco: avlida? (sv); dö (sv)
- Turco: ölmek? (tr)
- Zulú: -shona? (zu)