Apéndice:Lista Swadesh del yagán (yag)

Lista Swadesh del yagán
español yagán
(Golbert de Godbaar, 1977)
yagán
(Salas y Valencia, 1990)
yagán
(Aguilera, 2001-2002)
yagán
(Vogel y Zárraga, 2010)
yagán
(Guerra, 2015)
yagán
(aún por catalogar)
001yoháihæiháiháihái
002, vossasasasa
003él, ellakito, kanchikitukitu
004nosotroshan, hipai (dual)hæm, hipi (dual)hæn
005ustedes, vosotrossan, sapai (dual)sæn, söpi
006elloskioán, kipai (dual)kiwán, kipikion
007estehawánchi, ánchiánchi
008esesiwan, ánchi, kanchi
009aquí, acáhoku, hawanxon
010allí, allásiwan, inkámato
011quiénkönakana
012quékunta, kóutua, kuntikunta
013dóndekui
014cuándokunchikonchita
015cómokunta, hápakunta
016nopafpaf, bāv (obsoleta)
017todohánuku
018muchoswerhuwarhu
019algunosurháturhtajatu
020pocosjahatápaurháturh
021otroaku
022unokóleokóle, oukóleekólekoli, poli
023doskampái, kömpáikampéipikampéipikampéipi
024tresmatönmætön, mötönmæten, kupákulumatan
025cuatrokupakunu
026cincokupášpa
027grandehulumanakata
028largohulumanakata,muka
029anchopatux
030grueso[[#Yagán|]]
031pesadohašu
032pequeño, chicojöhöjahájaxajeka
033cortoutála
034angosto, estrechosalia
035delgado, finosalmuka
036mujer (adulta)kípakípakíppa, xíppakípakípa
037hombre (adulto)waúa
038hombre, ser humanojámanajámana
039niñowalléiwa, kajólawaléiwawaléiwawanléiwa
040esposa, mujertukutuku
041esposo, maridotuku, waki
042madretapi, tapætapéatapéatapi
043padreimotapóinimu, tapwin
044animalpixpixpixa
045pescadoapóušapáušapóušepóuš, öpóuš
046ave, pájaropixpix
047perrojašalajašalajašalajašalajašæla, jechéla jöšala
048piojowömwöm
049serpienteušwátöli
050gusanoušwá
051árbolwórhušwarhušwarhš
052bosqueašúnnaašuna
053palolápatalæspátex
054fruta, frutoamáim
055semillasitö
056hoja[[#Yagán|]]
057raízmalimalimali
058cortezaæišu, aišuájišu
059florfláursfláwers, lemúška
060hierbašuka
061cuerda, sogašúkami
062pieltætisa, tetisa, mækatatisakourhux
063carneantöpaantæpaantápa
064sangresapasáapasapa
065huesohatuš
066grasafatakunxun
067huevohaxhaxhöx
068cuernohorhnö
069colatæl
070plumauftúkuuftúku
071cabello, pelouštaušta
072cabezalammönalammánalamánalæmána
073orejauxkirh, oukirhufkírhšufkíš
074ojotöllatællatállatala
075narizkášuškášuškášuš
076bocajajaja
077dientetuntun
078lengualön
079uñakáluf
080piekáujakáuja
081piernalátöšlátöšlátešlátuš
082rodillatulépuš, tulúpuštulépuštulöpur
083manojæšjæšjaš
084alakaméinkamön
085barriga, vientreweinaweinaweina
086tripasxópaxxópaxhopax, hupax
087cuellohušahušaúša
088espaldaušuálaušwöla
089pechotapškajápaškajápöš
090corazónsæskinsæskinseskin
091hígadowæjawe
092beberala
093comeratáma
094morderjuajuta
095chupar, sorbertápala
096escupirchilfkána
097vomitaraméa
098soplartauwárhulupu
099respirarhašapana
100reírtöška
101vertékitiki
102oírmušmóškuna
103saberáala
104pensarmuailána
105olerušáta, akuéchkuašáta
106temerjénkina, sáustikajánkinna
107dormirökáluakálu
108vivir[[#Yagán|]]
109morirhöfönahapana, malákuhapöna
110matarakupánakáipanawanikupána, umawana
111pelearémukaajamaka
112cazarakupána
113golpearakiputúšu, akútušu
114cortartösákaašókataátarha
115partirakitakuta
116apuñalar, clavartuna
117arañar, rascar[[#Yagán|]]
118cavarwana
119nadarmonerhmónörhi
120volar[[#Yagán|]]miku, ákulia, kalapúšákulu
121caminar, andarhaina, unna
122venirmátamati, haina, kátaka, katamatuamiku,kuchi, möka
123echarse, acostarse, yacerjatawia
124sentarsemutu, matamutu
125estar de pie, pararsekamátománi
126girar, volver, volteartumušunata, kalapúšuluárha
127caerlupái, pútalana, apana
128dartakutaku
129sostenertömáni
130apretar, estrujaratupawánata, jamasétaatáku
131frotarwatana, pratan
132lavarukši
133limpiar, quitar
(retirar algo de una superficie pasando algo por encima)
[[#Yagán|]]
134tirar (de), jalarkúšata, atukulata
135empujartupóanatapóna, atolétotupawana
136arrojartupoánaatoléto, tapónaumátu, kaja, tupawana
137atar, amarrarjamaséta
138coserjötánaúmaka
139contarkamperhmamášu
140decirkutána, japimótakutánakutána, japimatá
141cantartápalisana
142jugarmikumiku
143flotarmonerh, kalapúš
144fluirákulia
145helar[[#Yagán|]]
146hincharselupu
147sollöm
148lunahannúxa
149estrellaapærnixappárhnix
150aguahíkafkasíma
151lluviapælaxapálaxa
152ríowæn
153lagoakámakaakámaka
154marhikahíxahiha, ixa, hikan
155sal
156piedrahajafaóixhajafhæijöh, hajöh, hajef
157arenaašexhachex, hašex , xachex
158polvotön
159tierraúsi, tön
160nubehóxkahaóka
161nieblafoka, haóka
162cielowakunseifwakul
163vientohuša
164nievepanéxapánaxapænöxa
165hieloaxkílatouf
166humoúšku
167fuegopušákipušáki, tumalákutumaláku
168cenizaaxuáafua
169quemar, ardermárhšina, tumárhšinašeina, ušólaköšáina
170caminorhutö
171montaña, montetulárhatulárh
172rojo, coloradolušlušlušluš
173verdearhlampiarhalæmpi
174amarilloharhlušarhluš
175blancojakujakujakujaku
176negrolæmpilæmpilampilampi
177nochelæköxlákaxlökux
178díamáalamóalamola
179añoinajarh
180cálidoputuruputrúrhputrúr
181fríoterhiterhšiterhi
182llenocháluku
183nuevojarhmajærhna
184viejowata
185buenoweliswelis
186malouláfana, ouláfanauláfana
187podridorhotönaufká
188suciouláfana, törhti
189derecho, rectošalatas
190redondorhaunta
191agudo, afiladoakusimorhana
192romo[[#Yagán|]]
193suavekutalukata
194húmedo, mojadohíxa
195secopaka
196correctokötika, opanaauwön
197cercanokatakaša
198lejanokámisönjamuhköjámukö, jamkajámuxka
199derechašalatas
200izquierdaæskúlaeskúla
201a, enupai
202en, dentrojenö
203contau
204y[[#Yagán|]]
205sitúla
206porque[[#Yagán|]]
207nombrewáfawáfawapa

Referencias

editar